Als teamleider, manager of ondernemer wil je graag dat er beweging komt in je bedrijf. Je wilt dat de mensen zelf nadenken over een probleem, de beste oplossing bedenken en deze uitwerken en uitvoeren. Echter, soms is er een lastig probleem dat niet makkelijk is op te lossen. Iemand komt dan naar je toe om een oplossing te krijgen. Hoe zorg je dan voor beweging? En hoe zorg je dat degene het de volgende keer zelf oppakt?
Roos van Leary
Wellicht ken je de theorie van de Roos van Leary. Dit interactiemodel van Leary is voortgekomen uit psychologisch onderzoek naar de werking van gedrag. Het model bestaat uit twee assen die elkaar kruisen:
- De verticale as geeft de mate van dominantie aan. Dominant gedrag wordt gezien als Boven. Als gedrag niet of nauwelijks dominant is, noemen we het Onder.
- De horizontale as geeft de mate van ‘ik’, dan wel ‘wij’-gerichte boodschappen aan. Als je op jezelf (of ’tegen’) bent gericht, zit je aan de ik-kant. Als je meer aan het ‘samen’ denkt, zit je aan de wij-kant.
Gedrag roept gedrag op
Het model gaat ervan uit dat gedrag gedrag oproept. De Roos laat zien welk gedrag door bepaald gedrag wordt opgeroepen en hoe gedrag te beïnvloeden is. In de afbeelding is te zien dat leiden, volgen oproept en andersom. En aanvallen roept verdedigen op en andersom.
Als je ander gedrag bij de ander wilt, moet je eerst je eigen gedrag dus aanpassen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, omdat je automatische gedrag wordt opgeroepen of ‘gevraagd’ door de ander. Dus sta eerst stil om iets anders te doen en nieuw gedrag te kiezen.
Voorbeeld
Stel je voor. Je collega komt naar je toe met een probleem en vraagt hulp: “ik weet het niet meer, wil je helpen?”. Zijn gedrag is ik-gericht en onder, dus ‘verdedigen’. Je automatische gedrag is aanvallen: “Ga het nou toch eens zelf doen! Waar wacht je nog op?”.
Doe dit niet maar kies er voor om wij-gericht te gaan volgen. Weersta de drang om de ander bij de hand te nemen of om aan te vallen. Vraag de ander om hulp. Zeg zoiets als “Poeh, nou eh, dat weet ik ook niet: wat denk jij dat we moeten doen?”.
Krijg serieuze dingen gedaan door deze aanpak te kiezen. Zorg er altijd voor dat je aan de wij-kant komt voor langdurige, effectieve relaties.
Samenvattend: stilstaan en volgen.
Hoe zorg je voor beweging op de lange termijn? Kies een andere reactie dan anders. Ga volgen aan de wij-kant.
- Sta eerst stil en kies niet je automatische reactie. Weersta de drang om de ander aan te vallen of te helpen.
- Vraag de ander om hulp: wat denk jij dat we moeten doen?
- Blijf aan de wij-kant zitten: denk aan samenwerken.
- Voor meer inspiratie lees ook het andere artikel over ‘niet helpen’ wat ik eerder schreef.
Zin om eens te sparren over beweging in je organisatie of team? Neem contact met ons op.
