De laatste tijd hoor je steeds meer over holacratie. Holacrawat? Holacratie, of zoals de Amerikanen het noemen: holacracy. Een manier van modern organiseren die in opkomst is, met hoge snelheid. Het lijkt de tekenen te hebben van een hype. Of is het haarlemmerolie: de oplossing voor alle problemen die we hebben in onze organisaties?
Wat is holacratie?
Holacratie is een combinatie van een organisatiestructuur en managementsysteem, in 2007 ontwikkeld door voormalig IT-ondernemer Brian Robertson. Robertson noemt het zelf liever een besturingssysteem. In zijn boek Holacratie dat in juli 2015 is uitgekomen, schrijft hij dat holacratie een organisatie wendbaarder en slagvaardiger kan maken. Dit is nodig om te overleven in de snel veranderende wereld. Kerngedachte is het verplaatsen van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden naar zelfstandige, autonome teams in plaats van in de klassieke ‘top’ van de organisatie. Dat betekent ook dat er geen traditionele managers meer zijn.
Waarom komt het nu op?
Holacratie komt nu op vanwege de nieuwe generatie jonge mensen die totaal anders opgegroeid zijn dan de mensen die tot dan toe bij bedrijven hebben gewerkt. Deze jonge generatie is gewend dat alle basisbehoeften van Maslow zijn ingevuld en daarom zoeken zij naar zelfontplooiing en zingeving in hun werk. Ze willen bijdragen aan het grote geheel en zelf besluiten hoe ze hun werk doen, op welk tijdstip en met wie ze het werk doen. Binnen holacratie weten mensen goed wat hun verantwoordelijkheden en doelen zijn en ze hebben daar zelf ook invloed op.
Daarnaast is er de snelheid van markten die zich ontwikkelen, de ontwikkeling naar een diensteneconomie en de technologische ontwikkelingen die bepalen dat organisaties zich sneller moeten kunnen aanpassen. Aanpassen aan de klant en de concurrentie voor blijven door te blijven innoveren. Als je dit laat afhangen van het denkwerk van één persoon, ben je niet flexibel en snel genoeg. Je hebt de antennes nodig van mensen die contact hebben met de markt. Bij holacratie gebruik je de kennis en de kunde van iedereen binnen de organisatie, waardoor dingen die niet goed lopen direct aangepakt worden. Holacratie helpt om steeds beter te worden.
Voor wie is het geschikt?
Holacratie sluit dus aan bij uitdagingen waar veel organisaties voor staan, maar het is niet direct toepastbaar in iedere organisatie. Holacratie is het snelste toe te passen in organisaties met zelfbewuste, ondernemende mensen die merken dat de samenwerking beter kan. Deze mensen willen de verantwoordelijkheden duidelijker en de communicatie helderder, zodat ze sneller besluiten kunnen nemen. De mindset en het gedrag van deze mensen past al goed bij wat er nodig is om holacratie als besturingsmodel te gebruiken.
Lastiger is het om holacratie te gebruiken als besturingssysteem voor bedrijven waar sterk hiërarchisch en directief leiding wordt gegeven. Of bedrijven waar mensen niet gewend zijn aan het werken met verantwoordelijkheden of het zelf organiseren van hun werk. In deze gevallen is het wellicht handiger om bijvoorbeeld persoonlijk leiderschap en resultaatverantwoordelijkheid te ontwikkelen, voordat je met holacratie aan de slag gaat. Eerste stap is dan de mensen verantwoordelijk maken voor hun eigen werk, daarna voor het werk van het team en dan verantwoordelijk voor de organisatie. In kleine stapjes naar modern organiseren dus.
Wat blijft hangen?
Als de hype er komt, dan zal die ook overwaaien. Maar er zullen, zoals bij elke hype, elementen blijven hangen die over tien jaar gemeengoed zijn. Wij denken dat dit de volgende elementen zijn die passen bij de Nederlandse cultuur:
- Iedereen leider. Het is effectiever om het denken en doen samen te brengen. Intrinsieke motivatie maakt het verschil.
- Flexibel organiseren. Veranderingen in de maatschappij en technologische ontwikkelingen zullen blijven. Organisaties moeten zich inrichten als organisme, in plaats van machine, zodat ze zich continue blijven aanpassen.
- Mens in het middelpunt. Mensen met hun talent, kennis en ervaring maken het verschil binnen een organisatie. Daarnaast zijn klanten ook mensen. Mensen die je kunnen helpen geweldige producten en diensten te ontwikkelen.
Dus, is het Haarlemmerolie?
Is holacratie een middel dat snel tegen alle kwalen helpt? Nee, natuurlijk niet. Organisatieverandering gaat over mensen en alleen met een nieuwe organisatiestructuur of besturingsmodel, zoals holacratie, kom je er niet. Het belangrijkste is het veranderen van gedrag en gewoontes: het kost tijd en kleine stapjes om de structuur succesvol te gebruiken. Als die zaken op orde zijn, kan holacratie een goede manier zijn om je organisatie te besturen.
Ben je benieuwd of holacratie wat voor je onderneming is? Laten we dan eens koffie drinken.
